امروز: ۰۹ فروردین ۱۴۰۳

حمله بی رویه شکارچیان و خطر انقراض چند گونه جانوری در کوهپایه های جنوب زاگرس

یاران سبز- مرتضی خضری: تا ما در کوه به پیش می رویم او هم عقب می نشیند، او زبان نمی فهمد، اما می داند خطر در کمین است و می رود تا از چشم پنهان شود. روزگاری بود که می شود در تمامی آخرین تل و تپه ها و کوهپایه های زاگرس جنوبی در بلوک های حیات داوود و لیراوی رد پاهای حیات وحش را دید. در شمال استان بوشهر آنجا که زاگرس آخرین تلاش خود را برای بوسه بر خلیج فارس انجام می دهد در غرب شهرستان گناوه دشتی را می بینیم که روزگاری جولانگاه حیات وحش بود. وقتی پای صحبت قدیمی ها می نشینیم پی می بریم که در گذشته در میان گندمزارها به آسانی می شد قوچ، میش، تشی هندی(چوله)، جوجه تیغی(زِزو) ، آهو ، گوزن زرد، کفتار، خرگوش، روباه(توره) ، شغال، گرگ، گربه سمند یا شنی، گربه کاراکال ، کوکر، تیهو(تِهی) و کَل (پازن) و بز کوهی را دید اما به مرور که شکارچیانی جوان برای تفریح سلاح گرم به دست گرفتند و در تمامی فصول بر حیات وحش تاختند، آن دنیای زیبا به خاطره ها پیوست و از آن گله ها چیزی باقی نماند و در میان بوی باروت رد آنها گم شد. در این بین به وسیله شرکت نفت و زلزله نگار کوره راهی برای آزمایش های نفت احداث شد که این راه نقش اصلی را در انقراض نسل بسیاری از حیوانات حیات وحش در این منطقه بازی کرد. وسعت این منطقه و نبود پایگاهی برای حفاظت از آن هم دلیلی دیگر بود تا شکارچیان از دیگر مناطق به این نقطه از زاگرس سرازیر شوند که اثرات ویرانگر آن را در نابودی و یا فرار بسیاری از چرندگان و پرندگان این منطقه می توان دید.

تعدادی جوان از روستاهای اطراف کمپینی را به راه انداختند تا آخرین تلاشهای خود را برای حفظ اندک باقی مانده حیات وحش انجام دهند. شاهین جعفری از جوانان شول و مسئول کمیته دوست داران حیات وحش به همراه غلامرضا نعمتی رئیس انجمن یاوران طبیعت ، آرش بهزادی مسئول انجمن شول سبز ، محمد تولیده رئیس محیط زیست گناوه، فرزاد طاهری، بهمن چپانی، رضا بهمنی، محمد رضا حاجیانی و مسعود اکبری از فعالین اجتماعی و دوست داران حیات وحش برای بازدید از حیات وحش در جنوب زاگرس جایی که آخرین مرزهای استان بوشهر در شمال این استان دیده می شود سفر به کوه «چِره زن» یکی از مشهورترین قله های منطقه را تدارک دیدند. به شول که رسیدیم ماشاله تردیده به عنوان راه بلد با این تیم همراه شد. با پشت سر گذاشتن روستاهای کمالی و کلر خود را در دامنه زاگرس دیدیم، تا همین دو سال پیش ورود به این تل و تپه ها هم سخت بود اما به میمنت راه شرکت نفت و زلزله نگار راه ورود نوجوانان و جوانان به کوهپایه های زاگرس هموار شد و با ورود شکارچیان تازه نفس امنیت حیوانات هم از خط قرمز گذشت.

با ورود به اولین تپه راهی ما را همراهی می کرد که به گفته شاهین جعفری دو سال پیش توسط شرکت زلزله نگار و نفت احداث شد. این راه آغاز تهاجم شکارچیانی بود که تا قبل از احداث این راه برای رفتن به «چِره زن» راهی نداشتند و انگشت شمار شکارچیانی بودند که پا به کوهپایه های زاگرس می گذاشتند و صد البته این شکارچیان در شرایطی به شکار می رفتند که فصل جفتگیری و زاد و ولد حیات وحش نبود و به همین دلیل هم نسل آنها حفظ شده بود.

با ورود به راه در اولین نقطه کوهستانی به محلی رسیدیم که به کوه «چهل بنده» مشهور است. چهل بنده آغاز حرکت ما در کوه های زاگرس بود. بعد از ساعتی پیش روی به منطقه ای رسیدیم که به دلیل خوش آب و هوا بودن در نزد چوپانان و شکارچیان به دشت ارژن مشهور است برای گذر از دشت ارژن تنها راهی که موتورسواران را به جلو می برد همان راه شرکت زلزله نگار بود، به مرور پی بردم که این راه چگونه به نقطه آغاز تهاجم به حیات وحش تبدیل شده است.

راه صعب العبور را با سختی فراوان می پیماییم تا بالاخره به کوهی رسیدیم که مشهور به «چِره زن» بود. با دستور راهنما در نزدیکی «چِره زن» از حرکت ایستادیم ، شب را با خاطرات گذشته از حیات وحش پشت سر گذاشتیم و روز بعد وقتی که آفتاب همچنان در میان کوه ها گم بود با راهنمایی آرش بهزادی و بعد از گذر از مسیری بسیار خطرناک به بالای قله «چِره زن» رفتیم، بلندی و اشراف این کوه نسبت به محیط اطراف باعث شده بود تا به «چِره زن»- چِر در زبان محلی به معنی فریاد است- مشهور شود. در بالای قله «چِره زن» سه پناه گاه شکارچیان که در زبان محلی به «کُچه» مشهور است دیده می شد. قله «چِره زن» با طولی نزدیک به سی متر و عرضی ۱۵ متری بهترین دید را نسبت به محیط اطراف دارد و به همین دلیل هم اکثر شکارچیان این قله را به عنوان محل دیدبانی خود برای شکار انتخاب می کنند. در بالای قله «چِره زن» به هر سو که بنگرید کوه های مشهور منطقه را به خوبی می بینید، در جنوب با اولین نگاه روستاهای بسیاری دیده می شوند. باستی و کلر نزدیکترین روستاها به قله «چِره زن» هستند. روستاهای کمالی و شول در آن سوتر دیده می شوند و روستاهای والفجر(گربه ای) و شهر ویران یا بیرون هم در دید هستند. دست را که سایبان چشم کنید کمی دورتر روستاهای گاوزرد و گوره هم در تیررس نگاه قرار می گیرند.

در شمال «چِره زن» و در اولین نگاه کوه پلنگی دیده می شود، در کنار کوه پلنگی، دره پلنگی قرار دارد که آن منطقه هم از مناطق خاص حیات وحش است.

در شرق «چِره زن» کوه های شول دیده می شوند که مهمترین قله آن معروف به «بال کشتی» است.

در غرب و در دامنه «چِره زن» دشت «بَکی مُرد» قرار دارد دشتی که در درون خود دره بسیار باریکی را به همین نام جا داده است که هم محل امنی برای شکار است و هم محلی برای شکارچیان ، شکارچیانی که به پای تفریح خود حیات وحش را به وحشت انداخته و به نابودی کشانده اند. به موازات این دره کمی که راه رفتیم ماشالله تردیده محل استراحت یکی از چرندگان را که به خوبی مشخص بود نشان داد اما در همان نزدیکی باز هم تعدادی پناه گاه شکارچی یا همان «کُچه» دیده می شد. در نزدیکی دره «بَکی مُرد» پرندگان بسیاری دیده می شد و این حکایت از محلی مناسب برای زندگی حیات وحش بود اما افسوس که تا چشم کار می کرد «کُچه» هم دیده می شد و این یعنی خطر ، خطری که چرندگان این منطقه را به حداقل رسانده است و پرندگان هم در خطر قرار دارند. چشمتان را که از دشت «بَکی مُرد» جدا کنید وقتی در بلندای «چِره زن» قرار دارید ابتدا کوه «تنب بیشه ای» نگاه شما را می دزدد و سپس اندکی با چرخاندن چشم کوه «خَش نما» و کوه «باستی»  هم دیده می شوند و کوه های «دهک» در فاصله ای بیشتر به چشم می آیند. کوه دهک به دلیل سکونت فردی بنام گشتاسب به این نام هم مشهور است.

حیات وحش در این منطقه به وسیله شکارچیانی که از استانهای همجوار به این منطقه آمده اند به شدت به خطر افتاده است؛ شکار بی رویه در فصل جفت گیری و زاد و ولد باعث شده است تا حیوانات و حتی پرندگان به اجبار از این منطقه کوچ کنند. راه شرکت نفت و زلزله نگار باعث شد تا جوانان بسیاری صرفا جهت تفریح این منطقه را مورد هجوم قرار دهند. این منطقه نیاز به حضور بیشتر محیط زیست دارد و حتی می توان این منطقه را در شرایطی از سال منطقه شکار ممنوع اعلام کرد، البته این منطقه حتی استحقاق منطقه حفاظت شده را هم دارد اما به دلیل وجود چراگاه های دام شاید اعلام منطقه حفاظت شده سخت باشد. در نزدیکی همین مناطق در استانهای همجوار مناقط خاصی به عنوان شکار ممنوع معرفی شده است که حتی در صورت حمل سلاح هم اجازه ورود به این مناطق داده نمی شود و همین سختگیری ها در دیگر مناطق باعث شده است تا شکارچیان به این منطقه سرازیر شوند.

تردیده که به عنوان راهنما گروه را همراهی می کرد وجود راه شرکت نفت و زلزله نگار را مهمترین عامل در ورود شکارچیان به منطقه «چره زن» دانست و گفت : تا همین سه سال پیش که هنوز همین کوره راه شرکت نفت به وجود نیامده نبود این تل و تپه ها پر بود از کبک( کوگ) ، تیهو (تهی) و کوکر اما حالا برای دیدن این پرندگان باید تا خود «چره زن» حرکت کنید. تردیده می گوید: سه سال پیش با گله های ۱۷ تا ۲۰ تایی کَل و قوچ برخورد می کردیم اما حالا بعد از این همه گشت زنی تنها دو حیوان را دیده ایم و به مرور اگر فکری به حال این منطقه نشود ته مانده آن گله ها هم از بین خواهند رفت.

محمد تولید رئیس محیط زیست گناوه مسئول مستقیم دنیایی است که به حیات وحش این قسمت از استان معروف است. اما گستردگی منطقه و کمبود شدید نیرو تولیده را در شرایط سختی قرار داده است. محمد تولیده با وجود سرکشی های مداوم در حیات وحش و برخوردهای سختگیرانه و قانونی با شکارچیان که در بعضی مواقع تا تهدید جانی هم پیش رفته است هنوز نتوانسته است بسیاری از مشکلات این منطقه را حل کند. تولیده در این زمینه گفت: اگر بخواهیم شرایط حیات وحش را از این وضعیت خارج کنیم باید ابتدا آموزش های لازم را اعمال کنیم ، باید در مدارس آموزش حفظ حیات وحش داده شود ، حیات وحش مربوط به تمام مردم است و همه باید در حفظ آن سهیم باشند. اداره محیط زیست با دو نفر نیرو چگونه می تواند از هندیجان تا این مناطق را نگهبانی کند. این منطقه نیاز به احداث کمپ دارد تا به صورت مداوم حفاظت شود که نیروی لازم برای این کار را ما در اختیار نداریم.

دلیل نامگذاری «چِره زن»

در گذشته که وسایل ارتباطی وجود نداشت «چِره زن» مهمترین نقطه برای ارتباط و شناسایی موقعیت افراد در کوه های اطراف بود. ارتفاع قله «چِره زن» نسبت به کوه های اطراف و دشت نزدیک به آن باعث می شد تا فریاد یا همان «چِر» تا مسافتهای زیادی شنیده شود و افراد در جریان موقعیت خود قرار گیرند. با استفاده مداوم از «چِرزدن یا فریاد زدن» بر بلندای این قله به مرور این قله به «چِره زن» مشهور شد.دره-بکی-مُرد کوه-چِره-زن پناهگاه-شکارچیان(کچه) تولیده.بهزادی.جعفری.نعمتی-و-کوه-چره-زن کچه-در-قله-چره-زن کوه-چره-زن.تردیده

ارتفاعات-چره-زن

 

پست های مرتبط

پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *