❇️یاران سبز- مرتضی خضری: هر سال وقتی زمستان آخرین زورش را می‌زند تا سرما را در جنوب ایران نگه دارد، پرستوها، چلچله‌ها و بادخورک‌ها با تیره‌های مختلف راهی جنوب ایران می‌شوند. چلچله‌ها آواز می‌خوانند، بادخورک‌ها هوا را می‌قاپند و پرستوها به خانه باز می‌گردند.
این پرنده‌‌ها هر ساله با طی هزاران کیلومتر آفریقا را ترک می‌کنند تا بهار با ما باشند. نسل‌های پیش از ما، بر این پرندگان نام‌های زیبا و با مسمی‌یی گذاشته‌اند. نام‌گذاری پرندگان با توجه به شکل و رفتارهای آن‌ها انجام می‌گرفت و سنجشی دقیق در نام‌گذاری‌ها دیده می‌شد.
از «قدیم و ندیم» در اواخر زمستان دو گونه پرستو و بادخورک به جنوب رفت و آمد داشتند و دارند که نزد اهالی به «پِلِشتوک» و «سیدوک» مشهورند. «پِلِشتوک» و «سیدوک» هر ساله مهمان شهر و روستاهای منطقه لیراوی در شهرستان دیلم و منطقه حیات‌داوود در شهرستان گناوه هستند.
هنوز بسیاری «پِلِشتوک» و «سیدوک» را یکی می‌دانند اما دو پرنده با وجود شباهت زیاد از دو خانواده هستند. «پِلِشتوک» دارای بال، دم و سر سیاه‌‌ست و زیر سینه این پرنده سفید است. «پِلِشتوک» از خانواده پرستوهاست. رنگ «سیدوک» کاملا سیاه و رنگ زیر گلو کمی روشن است و در خانواده بادخورک‌ها جا دارد.
◾️سیدوک با پرواز سریع و بال‌های داسی شکل، استاد شیرجه و تغییر جهت‌های ناگهانی و باور نکردنی‌ست و به نظر می‌رسد در باد می‌رقصد. رنگ سیاه بادخورک، عامل مهم در «سیدوک» خواندن این پرنده است.
قدیم، سادات در بین مردم منطقه حیات‌داود و لیراوی احترام ویژه‌ای داشتند و در حال حاضر نیز تا حدودی دارند. سیاهی رنگ این پرنده و رنگ سیاهی که نشان سادات است، مهم‌ترین عامل در به وجود آمدن نام سیدوک است. سیدوک ترکیبی از «سید» با پسوند «وک» است. بادخورک با تکیه بر این نام در مناطق جنوب دارای حاشیه امنی بود و شکار نمی‌شد.
◻️برای نام‌گذاری «پِلِشتوک» نیز دقت زیادی شده است.
«پِلِشتوک» سقف خانه‌های مسکونی روستایی را که دارای پوشش «چَندل و بُریو» بودند جهت خانه سازی انتخاب می‌کرد. در هنگام لانه سازی گل و لای و خرده‌های چوب زیادی بر روی زمین ریخته می‌شد و شاید مهم‌ترین دلیل اطلاق پِلِشتوک که ترکیب «پِلِشت» با پسوند «وک» است به همین دلیل باشد. آرام بودن این گونه پرستو باعث شده بود مردم این پرنده را خوش یمن بدانند و مانع لانه سازی آن نمی‌شدند. کودکان هم نسبت به پِلِشتوک مهربان بودند و با داشتن «تیرکمون»، هوس زدن پِلِشتوک و سیدوک را نداشتند.
