یاران سبز- مرتضی خضری: گناوه را تا دههٔ چهل و حتی تا دههٔ پنجاه، با نام محلاتش می‌شناخته‌اند. این محلات در دههٔ ۳۰ حکم روستا را داشته‌اند و حتی هر محله کدخدایی هم داشته است.
در هر محل، مکان‌هایی وجود داشت که تمام اهالی، از بزرگ و کوچک، آن را به‌خوبی می‌شناختند. اکثر این مکان‌ها امروز دیگر وجود ندارند، اما شناخت آن‌ها خالی از لطف نیست.
چاه‌های «ناتولی» و «مناره»
محلهٔ بالیشا (بابا‌علی‌شاه) در گذشته، دارای زمین‌های کشاورزی فراوانی بود. در این زمین‌ها، و در دو نقطهٔ نزدیک‌به‌هم، چاه‌های «ناتولی» و «مناره» در شرق «ره قافله‌یْ» قرار داشتند. چاه‌های «ناتولی»، که سه حلقه به عمق بیش از چهار متر بودند، با تک‌درخت نخل بلندی که در کنارشان قرار داشت، از دور دست دیده می‌شدند. آب چاه‌های ناتولی مخصوص دام‌ها بود و گله‌ها سر به آخور آن داشتند و از آن سیراب می‌شدند.
در فاصلهٔ بسیار کمی از چاه‌های «ناتولی» که به آن تل ناتولی هم گفته می‌شد، چاه‌های «مناره» قرار داشتند. آب گوارای چاه‌های «مناره» روی تیر سول هر روز مهمان داشت. «مناره» که دومین بلندی آن منطقه بود آب آشامیدنی اهالی را تأمین می‌کرد.
در مرزبندی جدید محلات، چاه‌های «ناتولی» و «مناره» در محلهٔ عبدامام «مال اودمون» قرار گرفته‌اند.
امروز اگر از کوچهٔ مسجد صاحب‌الزمان عبور کنید به محل چاه‌ها و تپه «ناتولی» می‌رسید، اما دیگر خبری از آن فراخی و تل روح‌نواز نیست؛ ساختمان‌های بی‌قواره و کوچه‌های تنگ و بی‌نظم نفست را می‌گیرند. چند ده متر به شمال‌شرقی که بروید به محل چاه‌های «مناره» می‌رسید. در آن‌جا هم جز دیوار چیزی نخواهید دید.
شهرداری گناوه هیچ‌گاه هیچ تلاشی برای ماندگاری نام‌های قدیم نکرده است. شورای نام‌گذاری در نام‌گذاری کوچه‌ها و کوی‌های گناوه بیش‌ترین اشتباهات را داشته است. این شورا می‌تواند با تشکیل «کوی» نام‌های محلی قدیم را زنده کند.
گناوه پر است از کوچه‌های بی‌نام، و جان می‌دهد برای زنده‌کردنِ نام‌هایی که روزگاری جان گناوه بودند.
